Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπερβολική έκκριση θυρεοειδικών ορμονών. Ο θυρεοειδής αδένας, που βρίσκεται στο λαιμό, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού, των επιπέδων ενέργειας και διαφόρων σωματικών λειτουργιών. Όταν ο θυρεοειδής αδένας γίνεται υπερδραστήριος, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη συνολική υγεία και ευεξία ενός ατόμου.
Τι είναι ο υπερθυρεοειδισμός
Ο υπερθυρεοειδισμός αναφέρεται στην υπερβολική παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, κυρίως θυροξίνης (Τ4) και τριιωδοθυρονίνης (Τ3). Αυτές οι ορμόνες είναι υπεύθυνες για τη ρύθμιση του μεταβολισμού του σώματος. Όταν ο θυρεοειδής αδένας είναι υπερδραστήριος, επιταχύνει τον μεταβολισμό του σώματος, οδηγώντας σε διάφορες αλλαγές της φυσιολογίας του ατόμου.
Αιτίες του υπερθυρεοειδισμού
Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων όπως:
- Νόσος του Graves’: Η πιο συχνή αιτία υπερθυρεοειδισμού, η νόσος του Graves’, είναι μια αυτοάνοση διαταραχή στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα να παράγει αντισώματα που διεγείρουν λανθασμένα στον θυρεοειδή αδένα, οδηγώντας σε υπερβολική παραγωγή και έκκριση θυρεοειδικών ορμονών.
- Τοξική πολυοζώδης βρογχοκήλη: Αυτή η κατάσταση εμφανίζεται όταν πολλαπλοί όζοι στον θυρεοειδή αδένα γίνονται υπερδραστήριοι και παράγουν υπερβολικές ορμόνες.
- Θυρεοειδίτιδα: Η φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή απελευθέρωση υπερβολικών θυρεοειδικών ορμονών. Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκληθεί από ιογενείς λοιμώξεις, ή από κάποια αυτοάνοση αντίδραση.
- Το τοξικό αδένωμα του θυρεοειδούς, κατάσταση στην οποία ένας όζος του θυρεοειδούς είναι στην ουσία λειτουργικό αδένωμα το οποίο παράγει υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών. Ο υπόλοιπος θυροειδής αδένας είναι συνήθως κατεσταλμένος.
- Υπερθυρεοειδισμός της κύησης. Πρόκειται για υπερθυρεοειδσμό που προκαλείται στο πρώτο ή δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης από υπερβολική διέγερση του θυρεοειδούς από την β-χοριακή γοναδοτροπίνη.
- Κάποια φάρμακα, όπως και η υπερβολική έκθεση σε ιώδιο (π.χ. μετά από χορήγηση σκιαγραφικών ουσιών) μπορεί να προκαλέσουν υπερθυρεοειδισμό.
Συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού
Τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ωστόσο τα πιο κοινά από αυτά περιλαμβάνουν:
- Απώλεια βάρους παρά την αυξημένη όρεξη
- Γρήγορους ή ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς
- Δυσανεξία στη θερμότητα και αυξημένη εφίδρωση
- Νευρικότητα, ευερεθιστότητα και άγχος
- Κόπωση και μυϊκή αδυναμία
- Τρέμουλο στα χέρια
- Δυσκολία στον ύπνο (αϋπνία)
- Αλλαγές στην έμμηνο ρύση στις γυναίκες
- Συχνές κενώσεις του εντέρου ή διάρροια
- Διευρυμένος θυρεοειδής αδένας (βρογχοκήλη)
Διάγνωση και θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού
Η διάγνωση του υπερθυρεοειδισμού, πραγματοποιείται με κλινική εξέταση οπότε αναζητείται η ύπαρξη διογκωμένου θυρεοειδή αδένα και όζων, ή ύπαρξη των παραπάνω σημείων και συμπτωμάτων και αξιολογείται ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακής πίεση. Επίσης πραγματοποιούνται εξετάσεις αίματος για τη μέτρηση των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών (Τ3, Τ4) και της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) για να διαπιστωθεί εάν ο θυρεοειδής αδένας είναι υπερδραστήριος. Αναζητούνται επίσης διεγερτικά ή/και αντιθυρεοειδικά αντισώματα για την διαπίστωση αυτοάνοσης αιτιολογίας του υπερθυρεοειδισμού. Τέλος ενδέχεται να χρειαστούν και απεικονιστικές εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα ή σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς για την αξιολόγηση του μεγέθους και της δομής του θυρεοειδούς αδένα καθώς και εξετάσεις που άλλων οργάνων τα οποία συχνά παρουσιάζουν επιπλοκές από την υπερβολική δράση των θυρεοειδικών ορμονών.
Οι θεραπευτικές επιλογές για τον υπερθυρεοειδισμό εξαρτώνται από την υποκείμενη αιτία, τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τους ατομικούς παράγοντες. Η θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού μπορεί να περιλαμβάνει:
- Στέρηση ιωδίου: ο υπερθυρεοειδισμός είναι η μόνη κατάσταση όπου επιβάλλεται η αποφυγή έκθεσης του οργανισμού σε ιώδιο. ‘Έτσι, συνήθως αποσύρονται από το διαιτολόγιο του πάσχοντα τα ψάρια και τα θαλασσινά και τα προϊόντα τους, το αλάτι, ιωδιωμένα τρόφιμα (γάλα και τα προϊόντα του) κ.τ.λ. Συστήνεται επίσης η αποφυγή χρήσης ιωδιούχων σκευασμάτων (π.χ. βάμμα ιωδίου, betadine) και τα θαλάσσια μπάνια.
- Φαρμακευτική αγωγή: Τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα δίνονται για να εμποδίσουν την παραγωγή και την απελευθέρωση των θυρεοειδικών ορμονών. Μπορεί επίσης να συνταγογραφηθούν β-αναστολείς για τη διαχείριση συμπτωμάτων όπως ο γρήγορος καρδιακός παλμός και το τρέμουλο.
- Θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο: Σε αυτή τη θεραπεία, χορηγείται από το στόμα μια ραδιενεργή μορφή ιωδίου, η οποία συρρικνώνει σταδιακά τα υπερδραστήρια θυρεοειδικά κύτταρα. Η προσέγγιση αυτή αποσκοπεί στην ομαλοποίηση των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών.
- Χειρουργική επέμβαση: Σε ορισμένες περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού, ο θυρεοειδής αδένας μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθεί χειρουργικά (θυρεοειδεκτομή).
Συμβουλές πρόληψης
Ο υπερθυρεοειδισμός είναι δύσκολο να προληφθεί, ιδίως όταν προκαλείται από αυτοάνοσες διαταραχές. Ωστόσο, η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η διαχείριση του στρες και η έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής φροντίδας για τυχόν ανησυχητικά συμπτώματα μπορούν να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση και την έγκαιρη θεραπεία. Ακόμα όμως και σε περίπτωση που διαγνωστεί υπερθυρεοειδισμός, η τακτική παρακολούθηση από τον θεράποντα ιατρό είναι σημαντική για να διασφαλιστεί ότι τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών ρυθμίζονται σωστά.
