Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) είναι ένα σύνολο ορμονικών διαταραχών που απασχολεί μεγάλο ποσοστό γυναικών.
Τι είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;
Το σύνδρομο πολυκυστικών ανήκει σε μια ευρύτερη ομάδα καταστάσεων που χαρακτηρίζονται από περίσσεια ανδρογόνων. Είναι η συχνότερη ενδοκρινοπάθεια στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και διαφέρει από τις απλές πολυκυστικές ωοθήκες (γυναίκες με πολυκυστική μορφολογία των ωοθηκών μπορεί να μην εμφανίζουν το σύνδρομο ενώ πάσχουσες από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί να μην έχουν την κλασική πολυκυστική μορφολογία στις ωοθήκες). Πρόκειται για σύνθετο και σοβαρό πρόβλημα με συνέπειες στην αναπαραγωγική ικανότητα, πρόκληση μεταβολικού συνδρόμου (παχυσαρκία, διαβήτης, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία) και δυσμενή επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Ποια είναι τα συμπτώματα που εμφανίζονται
Τα συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών είναι πολλά ωστόσο δεν εμφανίζονται στο σύνολό τους ούτε με την ίδια ένταση σε όλες τις γυναίκες. Μερικά από τα συμπτώματα που εμφανίζονται πιο συχνά είναι:
- παχυσαρκία σε ποσοστό 36-60%,
- υπερτρίχωση,
- διαταραχές στον μεταβολισμό,
- διαταραχές στην περίοδο,
- κατάθλιψη,
- ακμή,
- υπογονιμότητα ή στειρότητα
- διαβήτης
Ποια είναι τα αίτια που δημιουργούν το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Παρόλο που το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών δεν είναι νέο, τα αίτια που το δημιουργούν δεν έχουν ακόμα γίνει απολύτως σαφή. Πιστεύεται ότι σχετίζεται με έναν συνδυασμό κληρονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι γυναίκες με PCOS έχουν υψηλά επίπεδα ανδρογόνων, ορμονών που υπάρχουν τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, και μπορούν να οδηγήσουν στην αναστολή της ανάπτυξης των ωαρίων στις ωοθήκες και να παρεμποδίσουν την ωορρηξία. Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση και εξέλιξη του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών έχει η ινσουλίνη. Η περίσσεια των ανδρογόνων προκαλεί αύξηση της και ταυτόχρονα εμποδίζει τη δράση της προκαλώντας επιδείνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών ενώ ταυτόχρονα αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ αυτού και του μεταβολικού συνδρόμου.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Η διάγνωση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών περιλαμβάνει διαφορετικά στάδια και εξετάσεις. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται πλήρες ιστορικό, αιματολογικές εξετάσεις, υπέρηχος έσω γεννητικών οργάνων, γυναικολογική εξέταση καθώς και πιο εξειδικευμένες δυναμικές δοκιμασίες (π.χ. καμπύλη ζαχάρου και ινσουλίνης, κορτιζόλης, και άλλων ορμονών) ώστε να αποκλειστούν άλλες καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από περίσσεια ανδρογόνων.
Κίνδυνοι στην υγεία
Το πώς το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών επηρεάζει πρακτικά τη ζωή και την υγεία της γυναίκας που πάσχει από αυτό είναι κάτι που απασχολεί τόσο τις ίδιες τις γυναίκες όσο και τις οικογένειές τους. Κάποια από τα συμπτώματα μπορεί να επιμένουν ή και να επιδεινωθούν και μετά την εμμηνόπαυση (π.χ. αυξημένη τριχοφυία). Οι ασθενείς του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών συγκεντρώνουν περισσότερες πιθανότητες για:
- διαβήτη τύπου 2
- αποβολές
- πρόωρο τοκετό
- υψηλή χοληστερόλη
- καρδιαγγειακή νόσο
- καρκίνο του ενδομητρίου
Θεραπεία
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών δεν θεραπεύεται πλήρως, ωστόσο, υπάρχουν παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν για να ανακουφιστούν ή να εξαλειφθούν τα συμπτώματα. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει:
- Επίτευξη και διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους σε υπέρβαρες γυναίκες.
- Υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής και διατροφής.
- Η άσκηση βοηθά σημαντικά στην βελτίωση του μεταβολισμού ακόμα και σε περιπτώσεις που το άτομο έχει κανονικό βάρος.
- Διαχείριση του άγχους.
- Αντισυλληπτικά χάπια.
- Η μετφορμίνη, φάρμακο για το σακχαρώδη διαβήτη, χρησιμοποιείται ευρέως για την αντιμετώπιση της ινσουλινοαντίστασης και πολλές φορές είναι από μόνο αρκετό στην ανακούφιση από τα συμπτώματα του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών.
- Η σπιρονολακτόνη, ένα διουρητικό με αντιανδρογονικές ιδιότητες είναι επίσης αποτελεσματικό σε ικανό ποσοστό γυναικών με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών,
- Η ινοσιτόλη, χρησιμοποιείται επίσης συχνά, και έχει αποτελέσματα σε κάποιες γυναίκες.
- Η φιναστερίδη χρησιμοποιείται συχνά για την αντιμετώπιση του δασυτριχισμού.
- Χειρουργική επέμβαση, αν κριθεί απαραίτητο.
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών δεν είναι κάτι νέο ούτε αποτελεί σπάνιο φαινόμενο. Απαιτεί καλή συνεργασία μεταξύ Γυναικολόγου και Ενδοκρινολόγου καθώς και της πάσχουσας. Οι καίριες παρεμβάσεις μπορούν να ανακουφίσουν από τα ενοχλητικά συμπτώματα και τις σοβαρές επιπτώσεις του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών.